Arabuluculuk hukukumuz açısından çok yeni dostane uyuşmazlık çözmebiçimidir. Ancak bu tür uyuşmazlık çözümü hiçbir toplum için yabancı değildir. Tüm toplumlarda azveya çok dostane uyuşmazlık çözüm alışkanlığı bulunmaktadır. Arabuluculuk kavga etmeden,uyuşmazlığı büyütmeden, daha kolay ve en önemlisi daha kalıcı bir toplumsal barışı amaçlamaktadır.Şüphesiz uyuşmazlıkların arabuluculuk aracılığı ile çözümü sadece yasal düzenlemenin yapılması ilesağlanamayacaktır. Bu süreç uzun olabileceği gibi, bu konuda çok ciddi çalışmayı da gerektirmektedir.Bu sayede yıllar sonra uyuşmazlıkların dostane çözüm yolları ile çözümlenebilmesine daha fazla tanık olmamız mümkün olabilecektir. Bu konuda arabuluculuğun tüm topluma tanıtılması, doğru olarak anlaşılması ve güvenilmesi de gerekmektedir.
Bu kurum özellikle iş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak 01.01.2018 tarihinden itibaren , yargıya ve ekonomiye doğrudan katkı sağlayarak beklenilenin çok üzerinde başarı göstermiştir. Bu durum beraberinde 01.01.2019 tarihinden itibaren ticari uyuşmazlıklar bakımından dadava şartı olarak uygulanmaya başlanmıştır. Henüz çok yeni olan arabuluculuk müeessesi ile birlikte herkesin aklında soru işaretleri oluşmaktadır. Arabulucuya başvurmadan dava açabilir miyim?, arabulucuya başvurmam dava açma hakkımı sona erdirir mi?, arabulucuya başvurum ne kadar süre de sonuçlanır?, arabulucuya başvurmadan açılan davanın akıbeti nedir?, açılacak her davada mı arabulucuya başvurmam gerekiyor ; gibi bir çok soruya cevap aramatayız.
Arabuluculuk gönüllü bir süreçtir. İş ve ticari uyuşmazlıklarda zorunlu arabuluculuk olması farklı bir kavram olup; gönüllülük esasından aridir. Bu davalarda zorunlu olması bir dava şartıdır. Peki dava şartından ne anlamamız gerekiyor? Dava şartı; davanın açılabilmesi için değil mahkemenin davanın esasına girip, inceleme yapabilmesi ve nihai kararı verebilnesi için gerekli olan bir şarttır. Burdan şunu anlamalıyız tabiki .Zorunlu olan arabuluculuk sürecine başvurmadan dava açabiliriz fakat; arabulucuya başvurulmadan açıldığının anlaşılması halinde davamız reddolunur.
2018 yılında iş davalarında zorunlu olan arabuluculuk İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminat talebi dışında kalanlar için arabulucuya başvurmadan açılamayacak. Bunlar İşçilik alacakları, işe iade, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai, bayram vs. tatil alacakları, maaş ve izin ücretleri gibi alacaklar ocak 2018 tarihinden itibaren zorunlu arabuluculuğa tabi kılınmıştır. Dava öncesi işçiler bu alacaklarını talep edebilmek için öncelikle arabuluculuk sürecine katılmak durumundadırlar. Zorunlu arabuluculuk ülkemizde daha çok yeni olmasına rağmen 1 yılda başvuru yapılan 297 bin dosyanın %67 si yargıya intikal etmeden sonuçlanmıştır. Bu durum mahkemelerin yükünü de hafifletmiştir. Zorunlu arabuluculukta kısa sürede elde edilen bu başarı 2019 yılında ticari davalara da dava şartı olarak eklenmiş ve konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri ile ilgili uyuşmazlıklar için önce arabuluculuğa başvurulacak. Her ne kadar ticari uyuşmazlıklar ; iş uyuşmazlıklarından farklı olsa da arabuluculuk müessesesinin ticari hayata barış getireceği beklenilmektedir.
Arabulucu yapılan başvuruyu ne kadar süre de sonuçlandıracak?
Arabulucuya başvuru ticari uyuşmazlıklar ve iş uyuşmazlıklarında süre olarak farklılık arz etmektedir. İş uyuşmazlıklarında bu süre arabulucunun görevlendirildiği tarihten itibaren başvuruyu en fazla üç hafta içinde sonuçlandırmasını öngörüyor. Bu süre zorunlu hallerde arabulucu tarafından en çok bir hafta uzatılabilecek. Ticari uyuşmazlıklar açısından ise yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten 6 hafta içinde sonuçlandıracak. Bu süre, zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilecek.
Arabuluculuk görüşmelerine katılmak zorunlu mu ve katılmadığımızda ne gibi bir yaptırımı var ?
Arabulucu, taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması, tarafların anlaşması veya anlaşamaması hallerinde arabuluculuk faaliyetini sona erdirecek ve son tutanağı düzenleyerek durumu arabuluculuk bürosuna bildirecek.
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda, toplantıya katılmayan taraf son tutanakta belirtilecek ve bu taraf, davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulacak.
Ancak her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması sebebiyle sona eren arabuluculuk faaliyeti üzerine açılacak davalarda, tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılacak.
Arabulucuyu seçme hakkımız var mı?, ve Arabulucunun masrafını kim karşılar?
Arabulucu komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden büro tarafından belirlenecek, fakat bakanlık tarafların iradelerini de göz önüne alarak seçim hakkı tanımıştır. Ancak tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilecek.Arabuluculuk sürecinde ortaya çıkan masraflar açısından ise taraflar aksini kararlaştırmadığı müddetçe eşit olarak paylaşılacak. Arabuluculuk görüşmelerinde tarafların anlaşması durumunda arabuluculuk ücreti dışında mahkeme harcı, yargılama giderleri de ödenmez. Arabuluculuk ücreti anlaşma durumunda taraflarca eşit olarak ödenir ancak taraflardan birinin ücreti üstlenmesi de söz konusu olabilir. Anlaşamama halinde ilk ilki saatlik ücret bakanlıkça arabulucuya ödenir.
Arabuluculuk süreci nasıl işler ve yapılan anlaşmanın bağlayıcılığı nedir?
Belirlenen arabulucu tarafları ilk toplantıya davet eder.Sanıldığının aksine arabulucular taraflara çözüm önerisi sunmaz. Arabulucu taraflara uyuşmazlığı anlatır, menfaatlerini tespit eder ve bu konular üzerinde tartışarak çözüm bulmaları için uygun ortamı yaratır. Bu süreçte arabulucu tarafların birbirlerini iyi anlamalarını sağlamaya çalışır. Taraflar arabuluculuk sürecinde bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşmaya ilişkin icra edilebilirlik şerhi talep edecekler. Bu şerhin alınması ile anlaşma mahkeme kararı hükümde olacak. Dolayısıyla, bu noktadan sonra arabuluculuk sürecinde varılan anlaşmaya uyulması şart hale gelecek. Anlaşmazlık halinde dava açılması gerekecek.
Arabuluculuk mekanizmasının birçok davada zorunlu hale gelmesi, sorunların çözümü açısından olumlu sonuçlar doğurmuştur. Bu çerçevede, arabuluculuk işçilerin haklarını daha kolay bir şekilde almalarına ve işverenlerin de kendilerini mahkemeden önce anlatabilecekleri bir platforma kavuşmalarını sağlamıştır. Aynı başarı ticari davalarda da yakalanırsa önümüzdeki yıllarda artık bütün davalar açısından zorunlu hale gelebilir. Yargının yükü büyük ölçüde azalacak ve haklarını almak için yıllarca adliye köşelerinde mesai harcanmayacaktır. İşin özü düzenleme çok yeni olmasına rağmen arabuluculuğa olan ilgi de çok fazla, aynı şekilde sonuçlar da olumlu. Dolayısıyla bu mayanın tuttuğu anlaşılıyor.
Yorum yazarak Elbistanın Sesi Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Elbistanın Sesi Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Elbistanın Sesi Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Elbistanın Sesi Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Elbistanın Sesi Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Elbistanın Sesi Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Elbistanın Sesi Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Elbistanın Sesi Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Yorumlar
(10)Faruk ÖLKER - Çok faydalı bir yazı daha.. Gerçek manada vatandaşın arabuluculuğu anlayıp kullanması hem mahkemenin yükünü azaltacak hem de gereksiz bir çok masrafı önleyecek. Rakamlar da bunu aleni destekliyor. Geçen yıl 297000 kişi arabulucuya müracatedip de bunun %67 si ki 198000 e tekabul eder mahkemeye gitmemiş.. Büyük bir oran... Gazeteye de yazara da teşekkür ediyorum. Böyle toplumu bilgilendiren yazıların da artarak devam etmesini diliyorum.
Zeynep ASİL - Hülya Hanım bir önceki yazınızı(Boşanma) okudum. Bu yazınızı da okudum. Çok başarılı buldum. Bir bayan olarak öncelikle sizi canı gönülden tebrik eder. Özellikle gündem de olan ama çoğu halkımızın bile bilmediği bilgileri verdiğiniz için de müteşekkirim... Yazınızın ve Başarınızın devamını dilerim...
zehra :) - merhabalar hülya hanım mezun olduğunuz okulda verdiğiniz konferansta ben de ordaydım avukatlık mesleğinizi tanıttınız bende yapacağıma inanıyorum bende avukat olmak istiyorum. Sizi gördüm yazınız kadar kibar naif ve başarılı bir avukatsınız bizim gibi gençlere yol gösterdiniz için çok teşekkür ederim . Yazılarınızı yakından takip ediyorum. başarılar Hülya Hanım....
Nida - Çok başarılı bi makale olmus tebrik ederim
Mehmet Bey - Tebrikler Hülya Hanım...
CEYLAN ASLAN - Yazılarızı yakinen takip ediyorum... Sizi tanımadan dişli avukat olduğunuzu düşünüyorum... tebrikler
semih arda - Güncel, dinamik ve başarılı yazı kaleminize sağlık Hülya Hanım....
Mustafa özkaya - Tebrikler avukat hanım...
Zeliha durmuş - günümüz için çok değerli bir yazı olmuş devamını bekleriz
Nurhayat ablan tebrikler zevkĺe okuyorum yazılarını canım - Tebrikler yazını takip ediyorum başarılar dilerim Nurhayat ablan
Yazılan yorumlardan Elbistanın Sesi Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Sitemizin Topluluk Kurallarına uymayan yorumlar yayınlanmaz. Yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Elbistanın Sesi Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Elbistanın Sesi Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.